Skip to content

Ben jij BIJ1 ?

Kom in actie en doe mee
voor radicale gelijkheid.

DOE
MEE

Economie


31-10-2023
Programma

Dit hoofdstuk kun je ook beluisteren.

EEN economie van iedereen

BIJ1 staat voor een economie die werkt voor iedereen en niet alleen voor een klein groepje mensen. Onze ideale economie is socialistisch: een economie die de rechten en gezondheid van mens, dier en planeet altijd voorop stelt. Ons huidige kapitalistische systeem is onhoudbaar. Voor een toekomstbestendige economie moeten we afscheid nemen van een systeem dat vermogenden, aandeelhouders en grote beursgenoteerde bedrijven in staat stelt onze democratie in te perken en mensen wereldwijd uit te buiten. Want er is meer dan genoeg voor iedereen.

Dat betekent een radicale democratisering van de economie. BIJ1 durft te dromen van een systeem dat er nu nog niet is. We werken stapsgewijs, van de grond af aan, naar een democratisch socialisme. De groeiende kloof tussen Nederlanders met lage lonen en de allerrijksten wordt gedicht. Een rechtvaardige economie die voor ons allemaal werkt en waarbij iedereen gelijkwaardig kan deelnemen. Vrij van racisme, genderongelijkheid, validisme en andere vormen van discriminatie. Dat betekent ook dat we een einde maken aan ons aandeel in het economisch imperialisme, waarbij het Globale Noorden het Globale Zuiden uitbuit. Oneindige groei is niet mogelijk op onze eindige wereld. Daarom beginnen we met ontgroeien (‘degrowth’). Onze overproductie en onstilbare honger naar grondstoffen en energie putten mens, dier en planeet uit, met name in het Globale Zuiden. 

Niet groei en winst, maar vrijheid en gelijkwaardigheid horen het einddoel te zijn van een economie. Om de weg naar deze economie vrij te maken, strijdt BIJ1 onder meer voor de volgende punten:

Van privatisering naar nationalisering

  1. We brengen belangrijke sectoren van de economie in publieke handen, zoals banken, pensioenfondsen, het openbaar vervoer, energievoorziening, volkshuisvesting en de zorg. De financiële en energiesector hebben hierbij de hoogste urgentie.
  2. Nederland is niet langer een belastingparadijs. We maken het oprichten van een brievenbus-bv onmogelijk en pakken bestaande brievenbus-bv’s aan. Daarnaast worden mazen in de wet die belastingontwijking faciliteren opgespoord en gesloten.
  3. We veranderen het belastingstelsel fundamenteel. Veel indirecte consumentenbelastingen worden afgeschaft. We vangen dit op door progressieve belastingen op inkomen en vooral op hoge vermogens en winst. Erf- en schenkbelasting worden sterk verhoogd. Zo komt er een einde aan de dynastieke werking van kapitaal.
  4. Er komt een limiet op vermogen, waarboven een marginaal belastingtarief van 100% geldt. De hoogte van deze limiet wordt democratisch besloten. Daarnaast versoepelen we de onteigeningswetgeving ook op het gebied van kapitaal zoals aandelen.
  5. Private bedrijven die in Nederland hun producten verkopen gaan forse winstbelasting betalen. We stoppen voordelige belastingconstructies gericht op beursgenoteerde bedrijven. Daarnaast stimuleren we lokale productie en distributie zo veel mogelijk.
  6. We schalen de private effectenbeurs stapsgewijs af en vervangen deze door een collectief couponsysteem, waarin elke Nederlandse burger een gelijk aantal niet-verkoopbare coupons ontvangt op hun achttiende verjaardag. Deze coupons kunnen worden geïnvesteerd in publieke beleggingsfondsen en worden na overlijden niet geërfd door nabestaanden, maar wederom eigendom van de overheid. De overheid kan deze coupons vervolgens weer uitschrijven aan een volgende generatie.

democratie op de werkvloer

  1. We maken de werknemerscoöperatie de standaard eigendomsstructuur voor nieuw opgerichte rechtspersoonlijkheden.
  2. We verplichten elk bestaand beursgenoteerd bedrijf met meer dan 100 werknemers ertoe een werknemersfonds op te richten, waaraan deze bedrijven jaarlijks een aantal nieuwe aandelen, proportioneel aan de jaarwinst, uitschrijven. Het werknemersfonds wordt uitsluitend beheerd door de werknemers van dit bedrijf.
  3. Er wordt grootschalig onderzoek gedaan naar het duurzaam oprichten van publieke banken en investeringsfondsen die uitsluitend coöperatieven bedienen.
  4. Bij faillissement assisteert de overheid werknemers als een democratiserende overkoop gewenst is, zo mogelijk ook financieel. Waar nodig wordt een vakbond betrokken bij dit overkoopproces.
  5. We verplichten multinationale bedrijven met dependances in Nederland ertoe een plan te schrijven, waarin uiteengezet wordt hoe er binnen afzienbare tijd minimaal 51% van de aandelen aan de werknemers van de desbetreffende dependance wordt verkocht. Als hier geen gevolg aan wordt gegeven, ontzeggen we het recht om binnen Nederlandse grenzen te opereren.

Een economie zonder verliezers

  1. Het recht op huisvesting, voeding en gezondheidszorg wordt geherformuleerd verankerd in de Grondwet, zodat deze mensenrechten niet langer enkel een inspanningsverplichting vereisen, maar een garantie.
  2. We zetten de grenzen open voor mensen, niet voor kapitaal: we gaan kapitaalvlucht tegen. In internationaal verband investeren we in het opsporen van belastingontduikers.
  3. We leggen de gedeelde verantwoordelijkheid van schuldeisers voor schulden wettelijk vast. We stimuleren het kwijtschelden van schulden. Bij betalingsregelingen wordt in de eerste plaats gekeken naar draagkracht, niet naar inkomen. Het verplicht aflossen van schulden binnen een bepaalde tijd schaffen we af.
  4. We verbieden incassobureaus en schuldhulporganisaties die geld verdienen aan andermans schulden. De overheid neemt zelf de schuldhulpverlening weer in handen. Daarnaast neemt de overheid schulden vaker over, zodat er maar één schuldeiser is en schulden niet oplopen. Ook saneert de overheid vaker schulden, zodat mensen een nieuwe start kunnen maken.