“Vandaag is de aftrap van de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen en ik ben het er helemaal mee eens om niet voor één zetel te gaan, maar voor 2 of 3, zodat het mogelijk wordt onze stem krachtig te laten horen. Wat fijn dat we vandaag met zovelen zijn! Grofweg moeten we 70.000 stemmen halen voor een Kamerzetel, dus ieder van ons hier moet zichzelf nog 2.000 maal in overdrachtelijke zin voortplanten/vermenigvuldigen/een zwaan- kleef-aan- beweging in gang zetten/de partij te pas en te onpas ter sprake brengen en propageren, willen we straks bij de verkiezingen zoden aan de dijk zetten. Dat is de opdracht die ik vandaag aan ons allen meegeef; aan het werk om de noodzakelijke en verbindende boodschap van BIJ1 te verspreiden.

Ik wil jullie vandaag eerst vertellen waarom ik bij BIJ1 ben en ik denk dat jullie daar allemaal wat in zullen herkennen. We zijn hier vandaag bij elkaar omdat we allemaal hetzelfde verlangen delen: we willen allemaal dat de radicaal-linkse, maar altijd verbindende stem van BIJ1 straks in maart 2021 in de Tweede Kamer gehoord kan worden. Dat ik bij BIJ1 hoor, geeft me een glimp van dat land waarin we willen wonen, zoals Joke Smit al zei, maar die wereld van ons is niet alleen qua gender, maar ook wat ras/etniciteit, wat klasse, leeftijd, wat economische verdeling en ecologische maatregelen betreft, veel diverser dan zij, in de jaren ’70, voor ogen had. BIJ1 is één van de weinige, misschien wel de enige plek in de samenleving waarin we zoveel verschil vanzelfsprekend bij elkaar zien, waar ik me helemaal thuis voel, waar ik altijd enorm blij van word.

Op professioneel gebied ben ik gewend voornamelijk witte mannen tegen te komen; bij enkele van de clubjes waar ik regelmatig kom, zie ik voornamelijk zwarte vrouwen en vrouwen van kleur, hetero of lesbisch; maar hier loopt van alles door elkaar; dat is een ongelooflijk genoegen. BIJ1 is een warme, hoopvolle, daadkrachtige en – zoals medespreker Willem Schinkel zegt – een links van linkse club waar the sky the limit is. Het geeft me, eerlijk gezegd, het gevoel dat ik tijdens het begin van de Tweede Feministische golf had, dat alles mogelijk is; dat we de wereld radicaal gaan omvormen, dat we de ongelijkheid – van welke aard dan ook – de wereld uit gaan helpen en wel vanaf vandaag!

In December 2016 was ik met 3 vriendinnen in Paramaribo om daar te overwinteren, toen ik door Ian van der Kooye, de toenmalige adviseur van Sylvana, gebeld werd, of ik ervoor voelde om Sylvana bij te spijkeren op het gebied van intersectionaliteit. Eén van mijn vriendinnen was nogal sceptisch: “zou je dat nou wel doen, je naam verbinden aan een club die je helemaal niet kent? Zit je soms te wachten op nog meer negatieve publiciteit?” Maar ik twijfelde geen moment, ik hoefde niet eens om bedenktijd te vragen. Het was alsof een droom in vervulling ging! Sylvana begon haar eigen politieke partij, toen nog Artikel 1 genaamd, dus natúúrlijk wilde ik haar bijspijkeren. In de praktijk bleek dat helemaal niet nodig. Ik gaf haar een van de weinige exemplaren die er nog over zijn van Caleidoscopische Visies (2001), – het Nederlandstalige boek over Intersectionaliteit, dat nog herdrukt moet worden en nu alleen nog via bibliotheken is te lenen – en binnen de kortste keren hoorde ik haar, in het openbaar, zonder dat we ook maar één keer hierover met elkaar gesproken hadden, intersectionele analyses maken.

Intersectionaliteit was voor Syl een soort mantel die altijd al volledig bij haar paste; waarvan de maten volledig klopten en die ze intuïtief al aantrok en in praktijk bracht. Ik denk dat te maken heeft met het feit dat intersectionaliteit oorspronkelijk door zwarte vrouwen, op een aantal verschillende plekken in de wereld, geformuleerd is voor wie het niet genoeg was alleen hun eigen genderpositie aan de orde te stellen, maar die ook vanzelfsprekend mannelijkheid, ras, klasse en seksualiteit op tafel legden. Syl slaagt erin de stemmen van mensen die in het algemeen niet gehoord worden of niet de moeite waard gevonden worden, te laten horen. Intersectionaliteit is een basisprincipe van de partij en we kunnen dat vertalen in het motto dat iedereen radicaal gelijkwaardig is. Een andere manier om dat concreet helder te maken is dat we bij elk vraagstuk caleidoscopisch moeten denken, we moeten vanuit verschillende perspectieven naar de werkelijkheid/dat vraagstuk kijken, niet alleen uit het perspectief van witte mannen.

De tweede poot van het gedachtengoed van de partij is economische rechtvaardigheid, wat erop neer komt dat we anti-kapitalisme omarmen. Sylvana zit sinds 2018 in de Amsterdamse Gemeenteraad, waar ze, samen met haar groepje co-raadsleden, belangrijk werk verricht. Ik wil hier ook haar mederaadsleden, het hoofdbestuur en de lokale besturen van BIJ1 bedanken voor hun inzet en het harde werk, dat zij verrichten. De zaken die ze aangepakt hebben, waarover Syl straks meer zal vertellen, wekken de indruk dat we veel meer dan een zetel hebben; maar nog belangrijker is dat het gedachtengoed van BIJ1 het denken in de raad een zwieper naar links geeft. Stel je voor hoe dat zal zijn als we straks in de Tweede Kamer zitten.

Ik ben persoonlijk heel blij met de motie die mede op initiatief van BIJ1 aangenomen is dat er onderzoek moet plaatsvinden naar de excuses die de gemeente aan wil bieden voor het Amsterdamse slavernijverleden. Ik zit in de wetenschappelijke commissie die het onderzoek begeleidt en ik zal vandaaruit ook proberen om de structurelere dingen die op het spel staan voor het voetlicht te brengen. Vooral ook daarna moeten we waakzaam blijven. Want die excuses van Amsterdam – en daarna hopelijk nationale excuses – moeten er natuurlijk komen, maar nog belangrijker is wat er daarna gaat gebeuren. Business as usual?

Om welk domein in de samenleving het ook gaat: gezondheidszorg, woningmarkt, klimaat, pensioenen, vluchtelingen, onderwijs, ik ben ervan overtuigd dat BIJ1 een ander, ter zake kundig, caleidoscopisch antwoord op al die vraagstukken zal vinden. In het algemeen kun je zeggen dat in de meest gewaardeerde domeinen in de samenleving vooral witte mannen aanwezig zijn – hoger onderwijs, de top van het bedrijfsleven – terwijl mensen van kleur zich in de minst gewaardeerde sectoren – schoonmaak, de gevangenis – bevinden.

Daar verandering in brengen zal niet vanzelf gaan; we zullen daar gezamenlijk werk voor moeten verrichten. Daarbij is de diversiteit in mensen, ervaringen en kennis binnen de partij alleen maar een geweldig voordeel. We hebben een partij die ongelofelijk rijk is aan ideeën en mensen. Mij gaat het onderwijs het meest ter harte, namelijk dat curricula op alle niveaus van het onderwijs, te beginnen bij het basisonderwijs, de geschiedenis van de verschillende vormen van ongelijkheid in de samenleving aan de orde stellen. Vandaar dat een tweede punt dat ik uit wil lichten en dat de BIJ1 gemeenteraadsfractie aan de orde heeft gesteld, is dat van de onder-advisering die kinderen op 12-jarige leeftijd krijgen voor vervolgonderwijs. Daar wordt nu in Amsterdam onderzoek naar gedaan. Ik kan er eigenlijk niet over uit dat dit kennelijk nog niet eerder geproblematiseerd is, terwijl dit al decennia speelt. Toen mijn familie naar Nederland kwam in 1951, kregen mijn broers en zussen ook het advies naar de technische school en respectievelijk de huishoudschool te gaan. Gelukkig gingen mijn ouders daar niet mee akkoord. Er was toen en er is nu sprake van een grootschalige vernietiging van talent van kleur, die we ons niet kunnen permitteren. Dank voor uw aandacht.”